زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

تفسیر ابن عقده




ابن عقده ابوالعباس‌ احمد بن‌ محمد بن‌ سعید همدانی‌ (۱۵ محرم‌ ۲۴۹-۷ ذیقعده ۳۳۲ق‌/ ۱۰ فوریه ۸۶۳ - اول‌ ژوئیه ۹۴۴م‌)، محدث‌ بزرگ‌ شیعی‌ و از مفسران شیعه زیدیه جارودیه ثقه است.


۱ - معرفی مؤلف


تفسیر ابن عقدة اثـر ابوالعباس احمد (۲۴۹ - ۳۳۳ ق) فرزند محمد کوفی سبیعی همدانی معروف به ابن عقدة از مفسران شیعه زیدیه جارودیه ثقه عدل (ابن عقده).

۲ - معرفی تفسیر


تفسیر مورد بحث در یک جلد به زبان عربی و به شیوه روائی است. مفسر پس از ذکر آیات قرآن کریم با بهره گیری از روایات و احادیث ائمه معصومین (علیهم‌السّلام) به تفسیر و شرح آنها می‌پردازد.
نجاشی می‌نویسد: نسخه‌ای از تفسیر قرآن ابن عقدة را مشاهده نمودم. تفسیری است خوب و کسانی که کتب او را از برایم روایت کرده‌اند از این تفسیر نام نبرده‌اند. ولی طی کتب حدیث و کتب اربعه امامیه و تفسیرهای شیعی از آن نقل گردیده است.
از جمله سید رضی الدین علی بن طاووس (م ۶۶۴ ق) نسخه‌ای از آن را در اختیار داشته است و از آن در کـتاب خود محاسبة النفس نقل می‌کند و این موضوع می‌رساند که تفسیر ابن عقده تا عصر وی و قرن هـفـتـم هـجـری محفوظ مانده است و گویا امروزه نسخه‌هایی از این تفسیر در یمن مشاهده شده است.
تفسیر دیگری به نام: تفسیر آیه (انما انت منذر و لکل قوم‌هاد) را به ابن عقدة نسبت می‌دهند که بعضی از آن روایت کرده‌اند.
[۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۲۰۷.
[۲] بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۱، ص۳۰۳.    
[۳] خطیب بغدادی، احمدبن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۱۲۲.    
[۴] ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۴۰.    
[۵] مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۷، ص۳۲۶.    
[۶] شیخ طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۱۱۹.    
[۷] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۱۱، ص۲۰۹.    
[۸] اردبیلی، محمدبن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۶۵.    
[۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۴، ص۲۴۵.    
[۱۰] ابن داوود، حسن بن علی، رجال، ص۲۲۹.    
[۱۱] شیخ طوسی، محمدبن حسن، رجال، ص۴۰۹.    
[۱۲] نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۹۴.    
[۱۳] ذهبی، محمدبن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۳۴۰.    
[۱۴] ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۴، ص۱۷۹.    
[۱۵] شیخ طوسی، محمدبن حسن، الفهرست، ص۷۳.    
[۱۶] ابن حجرعسقلانی، احمدبن علی، لسان المیزان، ج۱، ص۲۶۳.    
[۱۷] یافعی، عبدالله بن اسعد، مراة الجنان، ج۲، ص۳۱۱.
[۱۸] خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۶۴.    
[۱۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۱۰۶.
[۲۰] حسینی اشکوری، سیداحمد، مؤلفات الزیدیه، ۱، ص۳۰۷.
[۲۱] ذهبی، محمدبن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۳۶.    
[۲۲] ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهرة، ج۳، ص۲۸۱.    


۳ - پانویس

 
۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۱، ص۲۰۷.
۲. ↑ بغدادی، اسماعیل، ایضاح المکنون، ج۱، ص۳۰۳.    
۳. ↑ خطیب بغدادی، احمدبن علی، تاریخ بغداد، ج۵، ص۱۲۲.    
۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تذکرة الحفاظ، ج۳، ص۴۰.    
۵. ↑ مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۷، ص۳۲۶.    
۶. ↑ شیخ طوسی، محمدبن حسن، تهذیب الاحکام، ج۱، ص۱۱۹.    
۷. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، ج۱۱، ص۲۰۹.    
۸. ↑ اردبیلی، محمدبن علی، جامع الرواة، ج۱، ص۶۵.    
۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۴، ص۲۴۵.    
۱۰. ↑ ابن داوود، حسن بن علی، رجال، ص۲۲۹.    
۱۱. ↑ شیخ طوسی، محمدبن حسن، رجال، ص۴۰۹.    
۱۲. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال، ج۱، ص۹۴.    
۱۳. ↑ ذهبی، محمدبن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۵، ص۳۴۰.    
۱۴. ↑ ابن عماد، عبدالحی بن احمد، شذرات الذهب، ج۴، ص۱۷۹.    
۱۵. ↑ شیخ طوسی، محمدبن حسن، الفهرست، ص۷۳.    
۱۶. ↑ ابن حجرعسقلانی، احمدبن علی، لسان المیزان، ج۱، ص۲۶۳.    
۱۷. ↑ یافعی، عبدالله بن اسعد، مراة الجنان، ج۲، ص۳۱۱.
۱۸. ↑ خویی، سیدابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۶۴.    
۱۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۲، ص۱۰۶.
۲۰. ↑ حسینی اشکوری، سیداحمد، مؤلفات الزیدیه، ۱، ص۳۰۷.
۲۱. ↑ ذهبی، محمدبن احمد، میزان الاعتدال، ج۱، ص۱۳۶.    
۲۲. ↑ ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهرة، ج۳، ص۲۸۱.    


۴ - منبع

سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تفاسیر قرن چهارم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۱.    


رده‌های این صفحه : تفاسیر روایی | تفسیرهای شیعه قرن 4 (قمری) | تفسیرهای قرآن (عربی) | کتاب شناسی تفسیر | کتب تفسیری




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.